เยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ Endometriosis

โรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ หรือ Endometriosis มีชื่อที่รู้จักกันทั่วไปว่า chocolate cyst


ใครบ้างที่มีโอกาสเป็นโรคนี้
     หญิงสาววัยเจริญพันธุ์ ซึ่งหมายถึงผู้ที่มีประจำเดือนนั่นเอง มักพบในผู้มีอายุ 30 ปีขึ้นไป ยังไม่แต่งงาน หรือยังไม่มีบุตร


อาการที่พบบ่อยของโรค
สิ่งเหล่านี้คืออาการที่พบบ่อย แต่ก็มีบางคนที่ไม่มีอาการ และบังเอิญไปตรวจพบเข้า (-- กรณีเราไม่มีอาการเลย แต่เมื่อปวดท้องรุนแรงก็ถึงขนาดที่ถึงขั้นต้องส่งเข้าห้องฉุกเฉินทันทีเพราะแตกแล้ววววว)
1. ปวดท้องขณะมีประจำเดือนมากกกกกกก
2. ปวดท้องก่อนหรือหลังมีประจำเดือน
3. ประจำเดือนมามากผิดปกติ
4. ปวดท้องน้อยขณะมีเพศสัมพันธุ์
ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้มีบุตรยากได้ หากปล่อยไว้ไม่รักษาอาจรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ


.......................
ตามธรรมชาติแล้วภายในของมดลูกจะมีเนื้อเยื่อบุมดลูกบุอยู่ (Endometrium) แต่หากเกิดเนื้อเยื่อบุเหล่านี้ไปขึ้นอยู่ผิดที่ผิดทางนอกมดลูก จะเรียกว่า Endometriosis เช่น ไปเกิดขึ้นที่รังไข่ เป็นต้น การเกิดโรคนี้ถือเป็นการทำงานผิดพลาดของระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง



ระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง จะถูกควบคุมโดยต่อมใต้สมอง(Pituitary gland) ซึ่งทำหน้าที่หลั่งฮอร์โมนไปกระตุ้นรังไข่ให้สร้างไข่และฮอร์โมนเพศ คือเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน ที่ควบคุมการเปลี่ยนแปลงของผู้หญิง เช่น เต้านม ลักษณะทางเพศ รอบประจำเดือน อารมณ์ การเตรียมสภาพร่างกายให้พร้อมสำหรับการตั้งครรภ์


ฮอร์โมนเพศทั้งสองชนิดนี้ที่หลั่งจากรังไข่จะเป็นตัวทำให้เยื่อบุมดลูกเจริญ เติบโตและหนาขึ้น โดยประมาณในวันที่ 21 นับจากวันแรกของการมีรอบเดือน ซึ่งเยื่อบุนี้จะมีต่อมมากมายและมีเส้นเลือดไปหล่อเลี้ยง เพื่อพร้อมแก่การฝังตัวของไข่ที่ได้รับการผสมกับอสุจิ แต่หากไม่มีการปฏิสนธิ ฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนจะลดระดับลง เยื่อบุมดลูกก็จะสลายตัวและขับออกมาเป็นรอบเดือน


Endometriosis เกิดขึ้นจากเนื้อเยื่อบุมดลูกเจริญเติบโตผิดที่ หากว่าเยื่อบุมดลูกเกิดขึ้นนอกมดลูก ก็จะทำให้เกิดความผิดปกติต่างๆ ที่เล่ามาข้างต้น บริเวณส่วนใหญ่ที่จะเกิดขึ้นได้คือใกล้ๆ มดลูก แม้ว่าจะยังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง แต่ทางการแพทย์เชื่อว่า เกิดจากการไหลย้อนกลับของเลือดประจำเดือน ผ่านทางหลอดมดลูก ไปฝังตัวตามที่ต่างๆ เช่น ที่รังไข่ บริเวณอุ้งเชิงกราน หรือบริเวณนอกมดลูกเกิดเป็นเซลล์เยื่อบุที่มีลักษณะเหมือนถุงน้ำที่มีเลือด ออกอยู่ภายในและไม่สามารถขับออกมาได้ เมื่อหมดรอบเดือนน้ำก็จะถูกดูดซึมกลับเข้าสู่ร่างกายเหลือแต่เลือดเข้มข้น ค้างอยู่ นานเข้าก็จะกลายเป็นสีน้ำตาล หลายคนจึงเรียกว่า ช็อกโกแลตซีส (Chocolate cyst)


เมื่อถึงเวลารอบเดือนถัดไป มีการตกไข่และมีการหลั่งฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนอีก เนื้อเยื่อบุนอกมดลูกเหล่านี้ก็จะตอบสนองต่อฮอร์โมนด้วยเช่นเดียวกับเยื่อบุ ที่อยู่ภายในมดลูก คือสามารถเจริญเติบโต หนาตัวขึ้น สลายตัว และขับออกเป็นเลือดประจำเดือนได้ แต่เมื่อเกิดขึ้นนอกมดลูกจึงไม่สามารถขับออกได้ และจะยิ่งเพิ่มขนาดใหญ่ขึ้นเพราะมีการสะสมของเลือดมากขึ้น ซึ่งหากไปดันหรือกดเอาอวัยวะภายในอื่นๆ เช่น กระเพาะปัสสาวะ หรือผนังช่องท้อง ผนังลำไส้ก็จะทำให้เกิดการระคายเคือง เป็นอาการปวดท้องขึ้นได้ และหากโชคไม่ดีเยื่อบุที่อุ้มเลือดเก่าๆ เหล่านี้แตกขึ้นมา ก็จะยิ่งทำให้เกิดอาการปวดท้องเฉียบพลันรุนแรงได้ แต่สำหรับบางคน Endometriosis ก็สามารถฝ่อไปได้เองหากมีการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนเพศ


การรักษา
ส่วนใหญ่แล้วผู้หญิงมักต้องการรักษาเนื่องจากไม่สามารถทนการปวดท้องประจำเดือนที่รุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ ได้ และภาวะนี้จะไม่หมดไปตราบเท่าที่ยังมีประจำเดือนอยู่


1. ใช้ฮอร์โมน ทั้งแบบฉีดหรือแบบเม็ด จำเป็นต้องได้รับคำแนะนำจากแพทย์อย่างใกล้ชนิดเพราะยาฮอร์โมนโดยเฉพาะยาคุมกำเนิดบางชนิดมีระยะเวลาและปริมาณกำหนดในการใช้ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ข้างเคียงได้
2. ผ่าตัดใหญ่ทางหน้าท้อง เพื่อตัดเอาเนื้อเยื่อบุมดลูกที่เจริญผิดที่ออก และในกรณีรุนแรง แพทย์อาจพิจารณาตัดออกทั้งมดลูกและรังไข่ หรือแต่เพียงรังไข่ข้างที่มีปัญหา เพื่อตัดปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต โดยเฉพาะในกรณีที่ไม่ประสงค์จะมีบุตร
3. ผ่าตัดด้วยกล้องส่อง Laparoscope วิธีนี้จะทำให้ฟื้นตัวได้เร็วกว่าเพราะเจาะผ่านหน้าท้องเพียง 3-4 รู เท่านั้น

ขอบคุณข้อมูลจาก
http://www.spiceday.com/picpost/viewthread.php?tid=5287
http://www.thaiclinic.com/endometriosis.html